جایگاه زن در جامعه مدرن

زن و جامعه مدرن

در دوران معاصر، زنان با چالش های بسیار زیادی روبرو هستند و شرایط مدرن جامعه امروزی، وضعیت زندگی آنان را به طور کلی، دگرگون کرده است. تجربه زن بودن در جامعه مدرن، تجربه ای عجیب و شگفت انگیز به شمار می آید. در دنیای مدرن، زن از هزاران موقعیت متناقض و نقش های بسیار تعریف شده که در شکاف بین سنت و مدرنیته در حال حرکت است و به همین دلیل هم به ناچار به دنبال ترفندهایی برای سازگاری بیشتر با شرایط است.
فرآیند مداوم انتخاب و سازگاری بین نقش ها و تعاریف متضاد، در اکثریت مواقع آنقدر دشوار است که بسیاری از خانم ها مجبور به کناره گیری هستند و در واقع عطای آن را به لقایش می بخشند. در این شرایط سخت ایجاد شده در جامعه، زنان ترجیح می دهند انسان هایی تعریف شده بوده و در همان قالب های کلیشه ها باقی بمانند.

مشقت های زن بودن در جامعه مدرن

اما؛ دشواری زن بودن در جامعه از آن جایی آغاز می شود که، زن سعی می کند روی این کلیشه ها پا گذاشته؛ آن ها را تغییر داده و از آن ها عبور کند. این دقیقا جایی است که زن تصمیم گرفته همزمان مادر، همسر، سیاستمدار، هنرمند و مدیر و… باشد. او مصمم است که هم باسواد و فرهیخته باشد، هم سالم و زیبا!
و این همه چیزی است که یک زن برای رسیدن به آن ها در جامعه مدرن در حال تلاش و جنگ است. او همواره در تلاش است که در شرایط نابرابر جامعه امروزی، مهارت های ضروری برای و لازم برای حضور در جامعه را کسب کند. زنان باید مداوم در حال اثبات خود و توانایی های خود باشند، تا شاید نتیجه آن سهمی در طبقه بندی اجتماعی باشد. و مهم تر از همه اینکه لازم است تا در موازات همه این تلاش ها و جنگیدن ها، همچنان ” زن ” باقی مانده و ویژگی های منحصر به فرد خود، ظرافت های زنانه، احساسات مادرانه و… را حفظ کده تا در نقش همسر و مادر نیز دوست داشتنی باقی بمانند.
در دسته بندی های اجتماعی، عمدتا نقش هایی برای زنان تعریف شده که دامنه آن ها تا جامعه مدرن امروزی نیز کشیده شده است. این تعریف ها مثل همسری، مادری، خانه داری در کنار استقلال عاطفی و مالی است که همراه با سیکل بی پایان نابرابری قرار گرفته و زنان مجبورند تا مدام حواسشان به تنظیم این نقش ها باشد. برای رسیدن به نتایج دلخواه، تقویت و حفظ اعتماد به نفس و عزت نفس در زنان از ارکان اصلی موفقیت به شمار می آید.

زنان حتی اگر در بلندترین و بالاترین قله ها و درجات علمی نیز قرار گرفته و به جوایز بزرگ دنیا مثل جایزه فیلدز دست یافته باشند نیز باید ثابت کنند که به اندازه مردان فهمیده و باهوشند. زنان حتی اگر در بالاترین بهترین رده های مدیریتی مثل معاونت رئیس جمهوری هم برسند، باز صلاحیت اینکه وزیر باشند را ندارند.
آن ها حتی اگر در عالی ترین نهاد های سیاست خارجی اتحادیه اروپا، رئیس هم باشند، همچنان با ادبیات جنسیت زده مورد قضاوت قرار می گیرند. و این تنها بخشی از سختی ها و مشقت های زن بودن در دنیای امروزی و جایگاه زن در جامعه مدرن است. زنان؛ با وجود همه مشقت هایی که در جامعه مدرن امروزی با آن مواجه هستند؛ توانسته اند تا از سد این سختی ها رد شوند و ما در حال حاضر در جامعه ای هستیم که بسیاری از اندیشمندان، سیاستمداران، هنرمندان و نظریه پردازان و… آن ها زن ها هستند و هیچ راهی برای فرار از این واقعیت وجود ندارد.
زنان توانسته اند تا به خوبی این شرایط را تحت کنترل خود قرار داده و معادله پیچیده همسر، مادر، فعال اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بودن، تحصیل کرده بودن، موفق بودن و رشد کردن، زیبا و سالم بودن را حل کنند. اما همچنان مشقت های زن بودن همچنان ادامه دارد.

جایگاه زن از گذشته تا امروز

زنان در جوامع سنتی قبلی؛ به نقش های مادری و همسری مسغول بوده و آن ها را به خوبی ایفا می کردند؛ اما امروزه، زنان می دانند که می توانند از نقش های سنتی و گذشته خود، افق هایی جدید را گشوده و مسیری جدید را پیمایش کنند. زنان در جامعه مدرن امروزی، با همه مشقت هایی که بر آن ها وارد شده است؛ آرزوهایی جدید را برای خودشان ترسیم کرده و علی رغم همه موانع سیاسی، حقوقی و فرهنگی به دنبال راهی برای تحقق آن ها می گردند.
حتی اگر زنان اروپایی و ایالات متحده اروپا را هم که نادیده بگیرید، زنان در ترکیه، هند و افغانستان نیز که در همسایگی کشورمان هستند هم به واسطه تلاش های خود، به موفقیت هایی بزرگ و چشمگیر دست یافته اند. پس رسیدن به این جایگاه برای زنان در جامعه ما، دور از تصور نیست. کمتر کسی است که با دستاورد های زنان ایرانی در عرصه های فرهنگی و علمی، سیاسی و هنری و… اشنایی نداشته باشند و نداند که اوازه و شهرت آن ها ابعاد جهانی پیدا کرده است. به یاد داشته باشید که زنان ایرانی موفق به دریافت معتبرترین جایزه ریاضی، جایزه نوبل، جوایز فستیوال های سینمایی و هنری، ورزشی بین المللی و… دست یافته اند.
همین نمونه ها کافی است تا شما را هوشیار کند که زنان، با همه موانع و محدودیت هایی که روبروی آن ها قرار دارد، توانسته اند در بالاترین سطوح موفقیت به رقابت بپردازند. زنان ایرانی با این وجود؛ در ایفای نقش های سنتی قبلی خود به عنوان مادر و همسر نیز الگویی منحصر به فرد در سراسر جهان اند.

زن مدرن

زن ایرانی همچون زنان سراسر دنیا، به طور دائم و همزمان در جبهه هایی که خودش به طور آگاهانه در برابر خود باز کرده است، در حال تلاش های بی پایان و بی وقفه بوده و در حال مبارزه ای خستگی ناپذیر با موانع روبروی خود است.
او همواره در تلاش است تا از قالب ها و کلیشه های تحمیلی برای نقش او در عرضه های عمومی و خصوصی در جامعه خارج شده و فراتر رود. برای رسیدن به نتیجه دلخواه، لازم است تا زنان به این باور برسند که انتظارات از او در جامعه مدرن، بسیار بسیار فراتر از انتظاراتی است که در جامعه از مادر و مادربزرگ او می رفته است.

زن مدرن در جامعه مدرن

 واقعیت این است که زنان لازم است تا به یک باور درونی برای توسعه جایگاه اجتماعی و اقتصادی خود دست پیدا کرده و برای شکستن سدهای سنتی پیش روی خود تلاش کنند. همچنین لازم است تا گروه های زنان و مردان مخالف خود را شناسایی کنند.
اعضای این گروه ها، افرادی هستند که امنیت و آرامش را تنها در بازتولید و تداوم هویت زنان غیرمستقل و وابسته دانسته و در تلاش اند تا مانع زنانی شوند که قصد فراتر رفتن از کلیشه های سنتی جامعه را دارند.
این افراد موفقیت زنان را تنها در تداوم صفات زنانگی موجود در کلیشه های جامعه پذیری جنسیتی دانسته و فراتر از نیل و حفظ جذابیت ظاهری و روحیه تسلیم و اطاعت و تامین و تضمین خدمات برای سایر نقش های موجود در خانواده هیچ انتظار از زنان ندارد.
این گروه های معتقدند که زنان اگر در عرصه های عمومی ظاهر هم بشنوند، عمدتا باید به فعالیت هایی بپردازند که به خدمات مرسوم و مربوط به زنان تداوم می بخشد. مثل؛ پرستاری، امور خیریه، معلمی و … . و ما به خوبی می دانیم که زنان امروز، برای مقابله با این نگاه های محدود کننده شان انسانی؛ به مهم ترین ابزار دسترسی به شان خود یعنی ادامه تحصیلات، آموزش و بالا بردن معلومات خود احتیاج دارند.

نقش زنان در پایداری جامعه مدرن

فراموش نکنید که؛ زنان در جامعه مدرن با گروه های مختلف اجتماعی، ارتباطات موثری داشته و به غیر از رسیدگی به وظایف شخصی و خانوادگی خود می توانند نقش بسیار تاثیر گذار و پر رنگی را در پیشرفت و رشد جامعه ایفا کنند. آن ها در مناسبات اجتماعی جامعه مدرن نقشی موثر و کلیدی داشته و برای توسعه پایدار و پیشبرد سریع روند تغییرات در آن مسئولیت تعیین کننده ای دارند.
امروزه که سطح سواد در زنان و دختران افزایش زیادی داشته و روز به روز به تعداد پذیرفته شدگان خانم در دانشگاه ها افزوده می شود؛ در جامعه امروزی که قدرت خرید خانوار و میانگین سن ازدواج کاهش داشته است، اهمیت حضور؛ مشارکت و جایگاه زن در جامعه مدرن به خوبی نشان داده می شود.
باید در نظر داشت که زنان شهروندان ضعیف و درجه دو جامعه نبوده و نقش آنان به عنوان فعال های اقتصادی انکار نشدنی است و نمیتوان از عملکرد مطلوب زنان در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی چشم پوشی کرد. بنابراین؛ توسعه پایدار جامعه مدرن، بدون مشارکت فعال زنان غیر ممکن است.
من فاطمه پیوسی، با برپایی دوره های تخصصی توانمند سازی زنان؛ به شنیده شدن صدای شما در جامعه به عنوان یک زن، کمک می کنم.